Các vết thương sau sinh mổ thường lâu hồi phục hơn so với sinh thường vì thế chăm sóc sau sinh mổ cũng phải hết sức cẩn thận. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách chăm sóc vết mổ sao cho an toàn và sản phụ nhanh hồi phục nhất!
1. Chăm sóc vết mổ sau sinh
Vấn đề đầu tiên cần quan tâm khi chăm sóc sản phụ sau sinh mổ đó là chăm sóc vết mổ. Các mẹ hãy làm theo một số kinh nghiệm sau đây để vết mổ nhanh hồi phục nhé.
Sản phụ sinh mổ thường lâu hồi phục do mất máu nhiều, vết mổ cần phải được vệ sinh cẩn thận để tránh nguy cơ nhiễm trùng. Trong tuần đầu tiên sau sinh mổ, vết mổ vẫn chưa khô nên các mẹ cần phải tuyệt đối tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ. Không được tháo bỏ hết băng gạc nhưng cũng đừng băng quá chặt để tránh gây viêm nhiễm tổn thương. Có thể uống các thuốc giảm đau, kháng sinh hoặc thuốc co hồi tử cung theo chỉ dẫn của bác sĩ. Sản phụ cũng phải giữ gìn tối đa để tránh cảm cúm vì khi đó sức đề kháng yếu, nguy cơ viêm nhiễm tăng lên.
Chăm sóc vết mổ sau sinh là rất quan trọng
Sang tuần thứ 2, bác sĩ sẽ chỉ định cắt chỉ, các mẹ chỉ nên lau người bằng nước ấm hoặc tắm nhanh chóng, chánh ngâm người trong bồn tắm khiên vết mổ bị ướt. Sau khi tắm xong, mẹ lau người và vết mổ bằng bông sạch. Lưu ý bây giờ nên để vết mổ hở, không băng nữa và giữ vết mổ luôn khô ráo. Có thể vệ sinh vết mổ bằng dung dịch betadin hoặc povidine 10%, giúp vết mổ nhanh liền sẹo và tránh nhiễm trùng. Đặc biệt là không nên thoa các loại thuốc kháng sinh, hay đắp lá trầu, tỏi giã lên vết mổ.
Để tránh vết mổ thành sẹo, mẹ có thể bôi thuốc chống sẹo lồi sau khi cắt chỉ được 1 tuần.
2. Chế độ dinh dưỡng sau sinh mổ
Vấn đề dinh dưỡng cũng rất quan trọng trong việc
chăm sóc sau sinh mổ. Sản phụ không được phép ăn bất cứ gì trong vòng 6 giờ sau sinh mổ vì lúc này nhu động ruột đang ở mức thấp, dạ dày hoạt động yếu dưới tác động của thuốc dùng trong quá trình mổ. Thức ăn trong thời gian này sẽ khó tiêu hóa, gây đầy hơi, mệt mỏi.
Các mẹ chỉ nên bắt đầu uống nước, ăn cháo loãng cho tới khi bắt đầu "xì hơi" mới ăn thức ăn đặc. Trong trường hợp sản phụ chưa “xì hơi” được mà bụng chướng thì mẹ có thể nằm gối đầu cao dạng nửa nằm, nửa ngồi và dùng tay massage vùng bụng theo chiều kim đồng hồ, nhằm giúp kích thích hoạt động co bóp của ruột để tống hơi ra ngoài. Mẹ cũng không nên dùng nhiều đường, tinh bột, đậu tương sẽ khiến mẹ bị đầy hơi.
Từ ngày thứ 2, các mẹ ăn uống bình thường, dùng các thức ăn chín và nóng, không ăn các đồ ăn lạnh và đồ nguội. Chú ý phải ăn đủ 3 bữa 1 ngày, xen giữa các bữa chính có thể ăn các loại bánh kẹo, sữa, các loại trái cây, chè, đậu... Các mẹ cũng nên ăn nhiều rau xanh, uống nhiều nước đề phòng ngừa táo bón sau sinh.
Chế độ dinh dưỡng chăm sóc cho sản phụ sau sinh mổ
Khẩu phần ăn sau sinh mổ cần phải tăng cả về số lượng và chất lượng. Các thành phần dinh dưỡng chính mẹ phải bổ sung hàng ngày như sau:
- Protein: nên cung cấp cả protein nguồn gốc từ động vật (thịt, cá, trứng, sữa...) và thực vật ( đậu và các loại ngũ cốc...).
- Canxi: có nhiều trong sữa, cá, trứng, hải sản tôm tép...
- Sắt: có trong các loại thịt đỏ, hải sản, cá ngừ, cá thu, các loại đậu...
- Axit folic: nhiều trong ngũ cốc, trứng, rau súp lơ...
Đối với các mẹ bị sẹo mổ thì nên tránh ăn các loại thực phẩm dễ làm đầy vết thương nhanh như thịt bò, thịt gà, rau muống...
3. Tư thế nằm sau sinh mổ
Sau sinh mổ, các sản phụ cần được chăm sóc cẩn thận hơn. Tư thế nằm thích hợp tránh gây đau đớn cho mẹ là nằm nghiêng, kê gối sau lưng. Tư thế này sẽ giúp hạn chế tối đa những tác động tới vết mổ nhất là khi dịch chuyển. Tốt nhất là các mẹ sau sinh nên hạn chế vận động, càng cử động nhiều thì càng dễ đau hơn.
Nằm nghiêng là tư thế thích hợp nhất sau sinh mổ
4. Vận động và nghỉ ngơi sau sinh mổ
Tất nhiên là sau sinh các mẹ nên nghỉ ngơi nhưng không nên nằm một chỗ quá lâu sẽ khiến ứ đọng sản dịch trong tử cung. Ngay sau khi ống thông tiểu được lấy ra là mẹ đã có thể bước xuống giường và tập đi bộ trở lại. Việc vận động nhẹ nhàng chân tay, đi bộ qua lại sẽ tăng cường tuần hoàn máu, giúp vết thương mau lành hơn, giảm nguy cơ mắc các biến chứng sau phẫu thuật như dính ruột, viêm tắc tĩnh mạch... Lưu ý, dù tập thể dục là rất tốt nhưng phải từ sau 4-6 tuần các mẹ mới nên tập thể dục trở lại, trước đó chỉ nên vận động chân tay và đi lại bình thường.
Đối với các mẹ mất nhiều máu sau sinh mổ hoặc chuyển dạ quá khó thì nên nghỉ ngơi nhiều hơn để phục hồi năng lượng trước khi đi lại và vận động. Tốt nhất là từ ngày thứ 2, các mẹ mới nên xuống giường, đi lại trong phòng. Từ ngày thứ 3 mẹ có thể ra ngoài, tắm nắng cùng bé khoảng 30 phút mỗi ngày. Mẹ cũng nên chú ý ngủ đủ giấc từ 8 – 9 tiếng mỗi ngày vì thời gian ngủ sẽ giúp cơ thể mẹ hồi phục sức khỏe và năng lượng.
Sau sinh mổ 1 ngày, mẹ nên tập đi lại quanh phòng
Ngoài việc vận động nhẹ nhàng, các mẹ có thể thực hiện massage sau sinh. Với các mẹ sinh mổ thì có thể massage sau khoảng 2 tuần. Massage thời điểm này có rất nhiều lợi ích cho quá trình phục hồi của mẹ. Các vết mổ sẽ nhanh chóng hồi phục, tử cung dễ dàng trở lại vị trí cũ trước khi mang thai. Massage sau sinh cũng là biện pháp giúp mẹ giảm đau nhức cơ thể và trầm cảm sau sinh mổ rất tốt. Các mẹ có thể tham khảo bài viết: Lợi ích của massage sau sinh
5. Cho con bú sau sinh mổ
Sau sinh mổ các mẹ nên cho con bú ngay vì lúc này sữa có nhiều dưỡng chất nhất, cung cấp cho trẻ sơ sinh những dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển và tăng sức đề kháng. Động tác cho con bú cũng giúp tăng co hồi tử cung và tránh chảy máu sau sinh mổ. Để tránh ảnh hưởng tới vết mổ, các mẹ nên nhờ người thân trợ giúp để có tư thế thoải mái nhất cho cả mẹ và bé. Lưu ý đối với các mẹ sinh mổ bằng phương pháp gây mê toàn thân thì sau 4-6 tiếng mới nên cho con bú để thuốc mê hết tác dụng.
Cho con bú ở vị trí thích hợp để không ảnh hưởng tới vết mổ
6. Vệ sinh cơ thể sản phụ sau sinh mổ
Ngay sau sinh mẹ đã có thể rửa mặt, đánh răng, súc miệng bình thường. Mẹ nên chọn loại bàn chải mềm để tránh chảy máu chân răng. Sau sinh mổ khoảng 2-3 ngày là mẹ đã có thể gội đầu và tắm rửa được rồi nhưng cần phải lưu ý những điều sau:
- Nếu không kiêng nước thì chỉ nên gội đầu từ 5-7 phút, không nên để ngấm nước quá lâu. Gội đầu xong thì phải dùng máy sấy tóc luôn nhé các mẹ.
- Lau rửa cơ thể bằng nước ấm, xong lại lau khô tiếp bằng khăn mềm, tránh làm ướt vết mổ. Kể từ tuần thứ 2 là mẹ đã có thể tắm rửa bình thường, chú ý không trà mạnh lên vết mổ.
Sau sinh mổ chỉ nên lau người bằng nước ấm rồi lấy khăn lau khô
- Để tránh hiện tượng bí tiểu sau sinh, các sản phụ nên tập đi tiểu từ 2-3 giờ sau khi rút ống tiểu. Trong ngày đầu tiên, các mẹ nên đi tiểu tại chỗ bằng bô, từ ngày thứ 2 là có thể đi tiểu bình thường trong nhà vệ sinh.
7. Sau sinh mổ nên kiêng gì?
Để vết mổ hồi phục nhanh nhất thì sản phụ cần phải kiêng những việc sau:
- Nằm ngửa: khi nằm ngửa mẹ sẽ cảm thấy đau đớn hơn khi tử cung co thắt. Tư thế nằm thích hợp là nằm nghiêng, kê gối chăn sau lưng để nghiêng 1 góc 20-30 độ. Nằm như vậy vết mổ sẽ nhanh phục hồi hơn.
- Tránh để cảm lạnh: sinh mổ khiến thận khí bị suy nhược khiến các mẹ dễ bị cảm lạnh. Vì thế, mẹ nên kiêng dùng nước lạnh: uống nước lạnh, tắm rửa và giặt quần áo nước lạnh. Tuy nhiên mẹ vẫn nên dùng nước nóng để lau người và vệ sinh cơ thể, vệ sinh vết mổ. Để cơ thể bẩn sẽ là môi trường lý tưởng lây lan vi khuẩn bệnh lây sang con của mẹ.
- Kiêng quan hệ sớm: trong vòng 6-8 tuần đầu sau sinh mổ, các mẹ nên kiêng việc quan hệ lại vì những động tác mạnh có thể làm đau và ảnh hưởng tới sự hồi phục của vết mổ.
- Kiêng ăn các loại thực phẩm sau:
+ Tránh ăn các loại thực phẩm có tính hàn như cua, rau đay. Không nên ăn các loại thức ăn có mùi tanh như cá, ốc vì các thức ăn này sẽ làm ngăn sự đông tụ của máu, khiến vết mổ lâu hồi phục
+ Kiêng ăn các loại thực phẩm không tốt cho việc lành sẹo như rau muống, đồ nếp, lòng trắng trứng... Các loại thực phẩm này có thể khiến vết mổ của mẹ biến thành sẹo lồi, rất mất thẩm mỹ.
+ Không ăn thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, thức ăn đặc.
+ Không ăn các thức ăn có mùi vị quá nồng (hành, tỏi...), không sử dụng các loại thực phẩm chứa cồn ( rượu, bia,..), có tính kích thích như cafe, trà đặc...
+ Tránh ăn các thực phẩm dễ gây đầy hơi
8. Sử dụng dịch vụ chăm sóc sau sinh tại nhà
Chắc hẳn vẫn còn rất nhiều mẹ lạ lẫm với dịch vụ này phải không? Dịch vụ chăm sóc sau sinh hiện nau đang cực kì phát triển do sự tiện lợi và lợi ích nó đem lại. S
au sinh mổ các mẹ còn yếu nên việc di chuyển đến spa cho mẹ sau sinh là rất khó khăn. Vì thế lựa chọn chăm sóc sau sinh tại nhà sẽ là tối ưu nhất cho mẹ sinh mổ. Khi sử dụng dịch vụ này, các mẹ sẽ được vệ sinh vết khẩu, vết mổ, massage sau sinh giúp phục hồi cơ thể, chăm sóc da mặt, giảm béo bụng...Tìm hiểu thêm về dịch vụ này tại: Dịch vụ chăm sóc sau sinh tại nhà
Trên đây là một số
kinh nghiệm chăm sóc sản phụ sau sinh mổ, hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho các mẹ! Nếu mẹ có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn gì về chăm sóc sau sinh có thể để lại tin nhắn, Evacare sẵn sàng hỗ trợ cho các mẹ.